ÇOBAN ÇEŞMESİ
Derinden derine ırmaklar ağlar
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi
Ey suyun sesinden anlayan bağlar
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi
Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca
O hızla dağları Ferhat yarınca
Başlamış akmağa çoban çeşmesi
Faruk Nafiz Çamlıbel
- Çoban Çeşmesi şiirinin birinci dörtlüğünde hangi varlıklar kişileştirilmiştir? Bu varlıklara, insanın hangi özellikleri verilmiştir? Yazınız. (10)
- a)Yukarıdaki şiirin uyak düzeninin adını, nazım birimini, ölçüsünü yazınız. (6)
UYAK DÜZENİ:……………………. NAZIM BİRİMİ:…………………. ÖLÇÜSÜ…………………….
- b) Yukarıdaki şiirin 1. dörtlüğünün kafiye ve rediflerini şiirin üzerinde gösteriniz. (10)
- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun şekilde doldurunuz. (10)
- Gazelin ilk beytine……………, son beytine ……… denir. Son beyitte şairin ……….geçer.
- Gazelin beyit sayısı …………….arasındadır. Kafiye düzeni…………..şeklindedir.
- Kasidede, şairin kendini övdüğü bölüme ………….denir.
- ………….matla beyti olmayan gazel tarzında yazılan divan edebiyatı nazım şeklidir.
- ……………,Türklere ait olan bir dörtlükten oluşan divan edebiyatı nazım şeklidir.
- Semainin koşmadan ayrılan yönleri, belirli bir ……………olması hece ölçüsünün …………kalıbıyla söylenmesidir.
- Aşağıdaki yargıların yanına doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (10)
- Mersiye, ağıtın İslam öncesi edebiyattaki adıdır. ( )
- Varsağıda talihten ve hayattan şikayet en çok işlenen konulardır. ( )
- Yerginin halk edebiyatındaki adı taşlama, divan edebiyatındaki adı hicviyedir. ( )
- Türkünün asıl bölümüne bent, her bendin sonunda tekrarlanan bölümüne kavuştak denir. ( )
- Halk edebiyatı nazım biçimi olan “destan”da dörtlük sayısı sınırlıdır. ( )
- Terci-i bentte vasıta beyti her bentten sonra değişir. ( )
- Rubai ve tuyuğ tek bir dörtlükten oluşur. ( )
- Şarkı halk edebiyatındaki türkünün etkisiyle oluşturulmuştur. ( )
- Murabba 5’er dizelik bentlerden oluşur.
- Bir gazelin her beytinin üstüne 3 dize eklenmesiyle oluşan nazım şekline tahmis; bir gazelin iki dizesinin arasına 3 dize eklenmesine taştir denir. ( )
- Hiç şaşmayan bir saat gibi işler durur kader
Bir gün çalar….Çok uzaktan gelir haber…
Birinci dizede yapılan edebi sanatı unsurlarıyla bulunuz. (10)
- Aşağıda verilen şiirlerin altına, hangi nazım şekli veya türüne girdiklerini yazınız. (10)
| Yürü bire Bulgar Dağı
Hemen dağlar sende m’olur Yaylalı sünbüllü yurtlar Büyük evler sende m’olur (………………….) |
Gidene bak gidene
Güller sarmış dikene Mevla sabırlar versin Gizli sevda çekene (…………………..) |
Senin yazın kışa benzer
Bir sevdalı başa benzer Çok içmiş sarhoşa benzer A dağlar ulu dağlar Eşinden ayrılan dağlar (……………………………….) |
Ağlama yat iki gözüm
Beşik olsun sana dizim Uyusana körpe kuzum Uyu yavrum uyu yavrum (…………………..) |
- Kamû bîmârınâ cânan devâ-yî derd eder ihsan
Niçin kılmaz manâ derman menî bîmâr sanmaz mı
Fuzuli’nin bir gazelinden alından yukarıdaki beyit, kesinlikle gazelin hangi beyitleri olamaz? Niçin? (Gazelin özelliklerini düşünerek soruyu cevaplandırınız.) (6 puan)
- Aşağıdaki tabloda yer alan soldaki sözcüklerle, sağda verilen açıklamaları eşleştiriniz. (10 puan) (Soldaki sözcüklerin birer açıklaması vardır. Sağdaki açıklamalar fazla verilmiştir.Eşleşmeyen açıklamalar vardır. Dikkat!)
| I. Tevhit ( )
II. Girizgah ( ) III. Hamse ( ) IV.Nesip ( ) V.Hicviye ( ) VI. Mesnevi ( ) VII. Münacat ( ) VIII. Naat ( ) IX.Tekerleme ( ) X. Sagu ( ) |
a) Allah’a yakarış dile getiren şiirlerdir.
b) İslamiyet öncesinde yuğ törenlerinde söylenen şiirler. c) Kasidede asıl konuya geçişin yapıldığı bağlantı bölümü d) Anonim halk edebiyatı ürünü e)Allah’ın birliğini anlatan şiirlerdir. f) Şairin kasideyi sunduğu kişiyi övdüğü bölüm g) Bir şairin beş mesneviden oluşan eserler topluluğu h) Peygamberimizi öven şiirlere denir. i) Herhangi birini eleştirmek için yazılır. j) Şairin kendini övdüğü bölüm k) Her beyti kendi arasında kafiyeli divan edebiyatı nazım şekli l) Kasidede betimleme bölümü |
- Aşağıdaki testleri cevaplandırınız.
- Aşağıdakilerden hangisinde kafiye düzeni aynı olan nazım biçimleri bir arada verilmiştir?
- Mani, rubai, tuyuğ
- Gazel, kaside, mesnevi
- Müstezat, kıta, mesnevi
- Mesnevi, kıta, tuyuğ
- Mani, türkü, koşma
- .
- İtalyan edebiyatından diğer edebiyatlara yayılmıştır.
- Daha çok lirik konları işlemeye elverişli bir türdür.
- İlk iki bendi dörder, son iki bendi üçer dizeden oluşur.
- Uyak düzeni abba, abba, ccd, eed (ede) şeklindedir.
- Edebiyatımızda Servet-i Fünün şairleri kullanmıştır.
Yukarıda özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
- Balad
- Sone
- Triyole
- Müstezat
- Terza-rima
- Kocadım çekemem nazı
Bağrıma dökemem közü
Yârin bana kötü sözü
Kara bağrım deler geçer
Bu dizelerin bir “semai”den alındığını aşağıdaki özelliklerden hangisine bakarak anlayabiliriz?
- Sanatçısına
- Nazım birimine
- 8’li hece ölçüsüyle söylenmesine
- Uyak düzenine
- Yazıldığı edebi döneme
- Ela gözlerine kurban olduğum
Yüzüne bakmaya doyamadım ben
İbret için gelmiş derler cihana
Noktadır benlerin sayamadım ben
Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
- 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
- Redif vardır.
- Tam uyak kullanılmıştır.
- Koşma türünün özelliklerini taşımaktadır.
- Benzetme sanatından yararlanılmıştır.
- Görürüm, çıkmışlar, kararmış çatılardan,
Kemik bir kol nasıl fırlarsa bir mezardan,
Her an, bir haberi kollar gibi yukardan,
Dipsiz maviliğin esrarını kurcalar,
Bacalar…
Bu dizelerler ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
- Kişileştirme yapılmıştır.
- Benzetme vardır.
- Bütün dizelerde redif kullanılmıştır.
- Ulama vardır.
- Kapalı istiare vardır.
- ve rüzgâr
bir törendeki gibi
çekiştirir durur
yağmurluğumu
Bu dizelerdeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır?
- Nihayet damlarda leylekler göründü.
- Upuzun gagalarını takırdatan
- Uzamaya başladı günler sahiden
- Güneşin batmak istemediği belli.
- Çiçek açmış ağaçlara bak ne güzel
9. SINIF TÜRK EDEBİYATI 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARINI WORD BELGESİ OLARAK İNDİRİN
